Κυριακή 26 Μαΐου 2013

Ξέπλυμα 9,5 τρισ. με ευρωπαϊκό πρόγραμμα

Για άλλη μια φορά, παθιασμένη ρητορική αρθρώνεται ενάντια στις οφσόρ, τους φοροπαραδείσους, τα τρικ με τις αμαρτωλές τριγωνικές ενδο-ομιλικές σχέσεις και την ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των πολυεθνικών από πολλά κράτη. Μόνο που αρκετοί απ' τους δριμύτερους επικριτές της κατάστασης γνωρίζουν ότι τα δικά τους κράτη ευθύνονται πρωτίστως γι' αυτή...

Ξέπλυμα 9,5 τρισ. με ευρωπαϊκό πρόγραμμα

Στο τελευταίο κομμάτι του κρατικο-πολυεθνικού συμπλέγματος που εξετάζουμε, ρόλο έχει και ο Ιρλανδός πρωθυπουργός, Eντα Κένι. Μετά τη δημοσιοποίηση έκθεσης και την εξέταση του διευθύνοντος συμβούλου της Apple, Τιμ Κουκ, την Τρίτη από επιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας στην Ουάσιγκτον, η Ιρλανδία βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα.

Αυτή τη φορά βέβαια τα βέλη ήταν αμερικανικά κι όχι γερμανικά. Oχι ότι οι Γερμανοί δεν το χάρηκαν. Ο χαμηλός φορολογικός συντελεστής της Ιρλανδίας -12,5%- έχει μπει στο στόχαστρο των Γερμανών, που φορολογούν τα κέρδη με 29,5%.

Σε κάθε περίπτωση, ο Κένι -απ' τις Βρυξέλλες, όπου βρισκόταν μία μέρα πριν απ' την επίσκεψή του στην Αθήνα- αναγκάστηκε να κάνει «διαχείριση ζημιάς» επαινώντας το φορολογικό σύστημα της χώρας του και αρνούμενος ότι υπάρχει ειδική συμφωνία με την Apple να πληρώνει 2% ή 0,5% ή και 0% ως φόρο στην Ιρλανδία.

Η Apple, σύμφωνα με καταγγελίες Αμερικανών γερουσιαστών, πληρώνει 2% ή 0,5% ή και 0% ως φόρο στην Ιρλανδία, ενώ η FIAT Industrial είναι έτοιμη να μεταφέρει την έδρα της επιχείρησης στο Ηνωμένο Βασίλει

Η Apple, σύμφωνα με καταγγελίες Αμερικανών γερουσιαστών, πληρώνει 2% ή 0,5% ή και 0% ως φόρο στην Ιρλανδία, ενώ η FIAT Industrial είναι έτοιμη να μεταφέρει την έδρα της επιχείρησης στο Ηνωμένο Βασίλειο για φορολογικούς λόγους.

Ανεξάρτητα όμως από τις επίσημες δηλώσεις ορισμένα κόλπα φοροδιαφυγής έχουν λάβει και κωδικά ονόματα και θεωρούνται πλέον κλασικά. Υπάρχει, για παράδειγμα, το «διπλό ιρλανδικό», καθώς και το «ολλανδικό σάντουιτς». Συνδυασμό των δύο αυτών χρησιμοποιούν οι περισσότερες πολυεθνικές. Με δύο ιρλανδικές εταιρείες, που ενδιάμεσά τους μεσολαβούν άλλες σε φοροπαραδείσους. Πολύ συχνά πρόκειται για ολλανδικές εταιρείες, στις οποίες πληρώνονται δικαιώματα από πατέντες.

Πνευματικά δικαιώματα
Τα κέρδη από πνευματικά δικαιώματα που πραγματοποιήθηκαν εκτός Ολλανδίας δεν φορολογούνται στις Κάτω Χώρες. Eτσι, οι πολυεθνικές μέσω και των θυγατρικών τους στις Ολλανδικές Αντίλλες, όπου υπάρχει 0-5% φόρος εταιρικών κερδών, ξεμπερδεύουν με τις φορολογικές υποχρεώσεις τους παγκοσμίως. Από εκεί τα χρήματα ξαναστέλνονται στην Ιρλανδία κι από κει σε μια ακόμα θυγατρική σε φοροπαράδεισο της Καραϊβικής με μηδενικούς φόρους.

Μερικές φορές το σύστημα καταντάει ελαφρώς γελοίο - όταν, για παράδειγμα, η βρετανική Starbucks δηλώνει πως πληρώνει σε εταιρεία του ομίλου με έδρα την Ολλανδία εκατοντάδες εκατομμύρια σαν πνευματικά δικαιώματα για το? καβούρδισμα του καφέ. Με τέτοια κόλπα η πολυεθνική έχει καταφέρει να αποδίδει στο βρετανικό Δημόσιο μόλις μία λίρα για κάθε 360 που εισπράττει στη χώρα ή 8,6 εκατ. για τα 3,1 δισ. λίρες που ήταν οι συνολικές εισπράξεις της στη Βρετανία απ' το 1999 έως το 2012.

Τι και αν λοιπόν οι σύνοδοι στις Βρυξέλλες έρχονται και φεύγουν με τον Μπαρόζο ή τον Ρομπάι κάθε φορά να μιλάνε για το «ένα τρισεκατομμύριο ευρώ» της φοροδιαφυγής που υπάρχει ετησίως, το οποίο «θα μπορούσε να καλύψει όλα τα κρατικά ελλείμματα στην ΕΕ».

Τα χαμόγελα των ηγετών στις αναμνηστικές φωτογραφίες για την πραγματοποίηση βημάτων που υποτίθεται ότι γίνονται προς την απόδοση φορολογικής δικαιοσύνης δεν είναι παρά απλά στιγμιότυπα που ξεχνιούνται γρήγορα. Σύντομα θα λησμονηθεί και η τελευταία σύνοδος, όπου ανακοινώθηκε ότι η ΕΕ μπαίνει σε διαπραγματεύσεις με Μονακό, Ανδόρα, Σαν Μαρίνο, Λιχτενστάιν και Ελβετία, για τη φορολόγηση των εκεί καταθέσεων.

Oμως, αυτό αποτελεί παρωνυχίδα του πραγματικού προβλήματος: ολόκληρες χώρες της Ευρώπης -και δη του σκληρού πυρήνα της ΕΕ, της Ευρωζώνης- είναι κομμάτι του προβλήματος. Φορολογικοί παράδεισοι δεν είναι μόνο μικρά κράτη σαν την Κύπρο και το Λουξεμβούργο, αλλά και μεγαλύτερα σαν την Ολλανδία και την Ιρλανδία.

Στον χορό των λεκτικών λεονταρισμών εναντίον του συστήματος συνεργασίας πολυεθνικών και φοροπαραδείσων έχει μπει και ο Ντέιβιντ Κάμερον τον τελευταίο καιρό. Ο Βρετανός πρωθυπουργός έστειλε ανοικτή επιστολή προς 10 κρατίδια που συνδέονται με τη βρετανική αυτοκρατορία. Με αυτή προέτρεπε τις αρχές τους να ελέγχουν περισσότερο τις τραπεζικές συναλλαγές. Ο Κάμερον σχεδιάζει να θέσει το θέμα του τραπεζικού απορρήτου στη συζήτηση κατά τη συνάντηση των G8 τον Ιούνη.

90 χώρες
Υποκριτικές θεωρεί τις διακηρύξεις της ΕΕ για την πάταξη της φοροαποφυγής η Oxfam, που είναι συνομοσπονδία 17 οργανώσεων κατά της φτώχειας, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε πάνω από 90 χώρες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Oxfam, που είναι βασισμένες σε στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών και σε άλλα του ΔΝΤ, τουλάχιστον 14 τρισ. ευρώ κρύβονται σε φορολογικούς παραδείσους σε όλο τον κόσμο.

Εξ αυτών, τα 9,5 τρισ. ευρώ βρίσκονται σε έδαφος ευρωπαϊκό ή σε προτεκτοράτα εκτός Ευρώπης που όμως ανήκουν σε ευρωπαϊκά κράτη. Σύμφωνα με την οργάνωση κρατίδια που είναι εξαρτημένα απ' το βρετανικό στέμμα ευθύνονται για τα 40 απ' τα 120 δισεκατομμύρια ευρώ που είναι τα ετήσια χαμένα φορολογικά έσοδα για τους Ευρωπαίους. Σε μια σχετική περίπτωση, έχει προκαλέσει θυμό στην Ιταλία και προβληματισμό γενικότερα, καθώς δείχνει ανάγλυφα τη σύγκρουση συμφερόντων εντός ΕΕ, η είδηση για τη φυγή της έδρας της FIAT Industrial απ' την Ιταλία.

Η διοίκηση της εταιρείας που φτιάχνει γεωργικά μηχανήματα επιβεβαίωσε την πληροφορία που έγινε γνωστή χάρη στην έκθεση της αμερικανικής Γερουσίας ότι θα μεταφερθεί η έδρα της επιχείρησης στο Ηνωμένο Βασίλειο για φορολογικούς λόγους.

Στην Ιταλία η FIAT Industrial φορολογήθηκε με 36% πέρυσι. Στη Βρετανία ο φόρος για τα κέρδη των επιχειρήσεων ως το 2015 θα έχει πέσει στο 20%. Η FIAT Industrial, σε ένα γνώριμο μοτίβο, θα έχει φορολογική σχέση και με την Ολλανδία?

ΗΠΑ
Πολυεθνικές «παρκάρουν» κέρδη 1,9 τρισ. $ στο εξωτερικό

Μπορεί ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας να αρνήθηκε δημοσίως ότι η χώρα του προσφέρει ειδικό φορολογικό καθεστώς στην Apple, τα μέλη όμως της επιτροπής της Αμερικανικής Γερουσίας που εξέτασαν τον Τιμ Κουκ, CEO της εταιρείας γνωρίζουν ποια είναι η αλήθεια. Τα μέλη αυτά επικαλούνται στοιχεία που δείχνουν ότι η Apple χάρη στις ιρλανδικές θυγατρικές της μπόρεσε να αποφύγει να φορολογηθεί για περίπου 74 δισεκατομμύρια δολάρια απ' όσα έβγαλε την τελευταία τετραετία.

Ο Τιμ Κουκ στην επιτροπή υπερασπίστηκε το δικαίωμα της Apple, της εταιρείας που διαθέτει τη μεγαλύτερη μεταξύ των αμερικανικών εταιρειών ρευστότητα, έχοντας 140 δισ. δολάρια διαθέσιμα σε λογαριασμούς εκτός ΗΠΑ, να χρησιμοποιεί τα νόμιμα μέσα για να αποφεύγει να πληρώνει φόρους.

Ο CEO της Apple τόνισε ότι η εταιρεία του είναι εντάξει σε όλες τις νόμιμες φορολογικές υποχρεώσεις της προς το αμερικανικό Δημόσιο, αφού πληρώνει 6 δισ. δολάρια σε αυτό τον χρόνο. Όμως, «κανονικά», αν δεν έκανε ταχυδακτυλουργικά με τα οικονομικά και τις θυγατρικές της, η Apple θα έπρεπε να πληρώνει τουλάχιστον 9 δισ. ετησίως στις ΗΠΑ.

Δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς ότι τα μέλη της αμερικανικής Γερουσίας πληροφορήθηκαν τώρα τις πρακτικές με τις οποίες η Apple αποφεύγει, κατά την κρίση τους, να πληρώνει τους φόρους που της αναλογούν. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, θα πει κανείς για τη στάση των γερουσιαστών, καθώς η κατάσταση με τις πολυεθνικές -ιδίως της «νέας» οικονομίας, σαν το Google, το Ebay ή το Amazon, αλλά και της πιο παραδοσιακής, όπως η Starbucks- είναι παλιά ιστορία.

Έρευνα
Στο πλαίσιο των πληροφοριών που μάθαμε εξαιτίας των διεργασιών της επιτροπής της αμερικανικής Γερουσίας, εντύπωση έκανε και το εύρημα της ελεγκτικής εταιρείας Audit Analytics για τα ετήσια κέρδη μεγάλων αμερικανικών εταιρειών εκτός των ΗΠΑ. Το περασμένο έτος αυτά αυξήθηκαν κατά 15% και ανήλθαν στα 1,9 τρισ. δολάρια, αλλά παραμένουν στο εξωτερικό και αποφεύγουν τη φορολόγηση εκ μέρους των αμερικανικών αρχών.

Τα στοιχεία έχουν προκαλέσει και έναν επιθετικό αντίλογο, εκ μέρους των επιχειρήσεων και των νεοφιλελεύθερων υποστηρικτών τους. Ανάμεσα σε όσα προτείνουν είναι και κάτι που θα μπορούσε να έχει μεγάλες συνέπειες αν εφαρμοζόταν. Να κατεβεί στο 9%, επίπεδο χαμηλότερο δηλαδή κι απ' αυτό της Ιρλανδίας, ο συντελεστής των επιχειρηματικών κερδών των αμερικανικών εταιρειών για όσα πραγματοποιούνται εκτός ΗΠΑ. Eτσι, λένε, θα επαναπατρίζονταν στις ΗΠΑ πολλά κέρδη απ' το εξωτερικό, αν και οι επιχειρήσεις έχουν πλέον συνηθίσει να πληρώνουν ακόμα λιγότερα. Ενδιαφέρον πάντως θα είχε να δούμε τι θα έκαναν τότε χώρες σαν το Λουξεμβούργο, την Κύπρο και την Ιρλανδία.

ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΥΡΙΔΑΚΗΣ

http://www.ethnos.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου